Duygu çarkı, duygularınızı anlamanıza, işlemenize ve duygusal açıdan daha okuryazar olmanıza yardımcı olacak mükemmel bir araçtır.
Bazen belirli duyguları nasıl ve neden hissettiğiniz kafa karıştırıcı ve karmaşık olabilir. Duygular karmaşık ve psikologlar ve araştırmacılar arasında bile yeterince anlaşılmayan bir kavramdır. Duygusal okuryazarlık, duygularınızı adlandırmayı ve iletmeyi içerir. Duygusal açıdan okuryazar olan insanlar sıklıkla kendilerinin ve başkalarının duygularını tanımlayabilirler. Ayrıca her bir duygunun birbiriyle nasıl etkileşime girdiği ve deneyimlerin onları nasıl etkileyebileceği konusunda iyi bir anlayışa sahip olma eğilimindedirler.
Duygu Çarkı Nedir?
Duygu çarkını, duyguların karmaşıklığını daha iyi anlamamıza yardımcı olabilecek bir görsel araç olarak görebiliriz. Bir kişinin kendisinin veya diğer insanların duygularını tanımlamasına ve anlayarak çalışmasına yardımcı olur. En ünlü örneklerden biri psikolog Robert Plutchik’in geliştirdiği Plutchik çarkıdır. Plutchik çarkında sekiz temel duyguyu birbirinin zıttı olacak şekilde ayırmıştır. Bu zıt çiftler;
- Öfke ve Korku
- Tiksinme ve Kabul
- Sevinç ve Üzüntü
- Ümit ve Şaşkınlık
Teoriye göre , bu temel duyguların hafifleyebileceği veya yoğunlaşabileceğini öne sürülmektedir. Çarkın dışına yakın olan duygular hafif duyguları temsil eder. Merkeze daha yakın olan duygular ise daha yoğun veya daha güçlü duyguları temsil eder. Temel duygular çarkında ikinci halkasında olan duygulardır.
Plutchik çarkının anlaşılmasında yakınlık da bir rol oynar. Birbirine yakın olan duygular, birbirine yakın olmayanlara kıyasla birbirleriyle daha fazla benzerlik paylaşır.
Duygu Çarkı Nasıl Kullanılır?
Duygu çarkları, gerçek bir başlangıç veya bitiş noktası olmayan görsel kılavuzlardır. Bu, sizin için anlamlı olan yerden başlayabileceğiniz anlamına gelir. Çarkı kullanmak için bazı yararlı ipuçları şunlardır:
1-Nasıl hissettiğinize en yakın duyguyu belirleyin
Merkeze yakın duygular daha yoğundur, çekirdek duygular orta katmanda yer alır ve en dıştakiler daha hafif duygu biçimleridir.
Tekerlek üzerindeki her bir kol arasında birleşik duygular yer alır. Şu anda nasıl hissettiğinizi en iyi anlatan duyguyu bulmaya çalışın.
2-Duygunuzun tetikleyicisini bulmaya çalışın
Duygular genellikle durup dururken ortaya çıkmaz. Genellikle bir şey sizi tetikler ya da böyle hissetmenize neden olur. Bu basit, tek bir olay da olmayabilir ancak diğer zamanlarda, tetikleyiciyi bulmak kolay olabilir.
3- Bağlantıları değerlendirin
Tanımladığınız bazı duyguların başka duygulara yol açabileceğini fark edebilirsiniz. Örneğin, sağlıklı bir romantik ilişki içindeyseniz güven ve neşe gibi duygular yaşayabilirsiniz.
Bu, duygu çarkında beklenti ve neşe arasında yer alan iyimserlik duygularına yol açabilir.
Duygu Çarkı Kullanımına Bir Örnek
Sekiz duygunun tamamında benzer kombinasyonlar ve açıklamalar oluşturmak için çarkı kullanabilirsiniz.
- Neşe ve beklenti çark üzerinde birbirine yakındır. Bir çocuk doğum günü kutlaması beklentisiyle sevinç hissedebilir. Alacağı hediyeler, göreceği insanlar ya da yiyeceği yemekler konusunda iyimser hissedebilir. İyimserlik, sevinç ve beklentinin birleşik bir duygusudur. Ancak beklenti aynı zamanda öfkeye de yakındır. Bu da mantıklı gözükmektedir
- Sevmediğiniz ya da saygı duymadığınız bir iş arkadaşınızla yaklaşan bir toplantıyı beklerken rahatsızlık (öfkenin daha hafif bir şekli) hissetmeye başlayabilirsiniz. Toplantı başladığında, iş arkadaşınıza karşı sert tepkiler, gergin vücut dili veya aktif katılımdan kaçınma gibi agresif davranışlar sergilediğinizi fark edebilirsiniz. Agresiflik, beklenti ve öfkenin bir kombinasyonudur.
