Panik atak, hem korkutucu hem de yorucu olabilen bir tür anksiyete bozukluğudur. Daha önce panik atak yaşadıysanız, bunun ne kadar bunaltıcı bir his olduğunu bilirsiniz. Panik ataklar aniden ve hiçbir uyarı olmadan ortaya çıkabilir ve sizi kontrolden çıkmış ve baş edemiyormuş gibi hissettirebilir. Neyse ki panik ataklar tedavi edilebilir ve doğru araç ve tekniklerle bu yaygın anksiyete bozukluğunu yönetmeyi ve hatta üstesinden gelmeyi öğrenebilirsiniz.
Panik Atak Nedir?
Panik atak, dakikalar içinde zirveye ulaşan ve aşağıdaki belirtilerden en az dördünü içeren ani bir yoğun korku veya rahatsızlık dalgasıdır:
- Çarpıntı, kalp çarpıntısı veya kalp atış hızında artış
- Terleme
- Titreme veya sarsılma
- Nefes darlığı veya boğulma hissi
- Boğulma hissi
- Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı
- Mide bulantısı veya karın ağrısı
- Baş dönmesi, dengesizlik, sersemlik veya baygınlık hissi
- Üşüme veya sıcaklık hissi
- Paresteziler (uyuşma veya karıncalanma hissi)
- Derealizasyon (gerçek dışılık hissi) veya depersonalizasyon (kendinden kopma)
- Kontrolü kaybetme veya “delirme” korkusu
- Ölüm korkusu
- Panik ataklar genellikle birkaç dakika sürer, ancak bazen daha uzun süre devam edebilir. Tek seferlik bir olay olabilir, ancak panik atak yaşayan çoğu insan tekrarlayan ataklar geçirir.
Panik Ataklara Ne Sebep Olur?
Panik atakların kesin nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır, ancak biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun bir sonucu olduğuna inanılmaktadır. Panik atak için bazı yaygın risk faktörleri şunlardır:
- Nörotransmitterler: Serotonin ve norepinefrin gibi belirli nörotransmitterlerdeki dengesizlikler panik ataklarla ilişkilendirilmiştir.
- Fobiler: Panik ataklar, agorafobi (kaçmanın zor veya utanç verici olabileceği yerlerde veya durumlarda bulunma korkusu) veya sosyal fobi (sosyal durumlardan korkma) gibi belirli fobiler tarafından tetiklenebilir.
- Büyük yaşam stresörleri: Sevilen birinin ölümü, boşanma veya iş kaybı gibi önemli yaşam olayları panik atakları tetikleyebilir.
- Madde kullanımı: Kafein, alkol ve nikotin gibi bazı maddelerin kullanımı panik atakları tetikleyebilir.
Panik Atakla Nasıl Başa Çıkılır?
Panik atak yaşıyorsanız, belirtilerinizi yönetmeye yardımcı olmak ve gelecekteki atak olasılığını azaltmak için yapabileceğiniz birkaç şey vardır:
- Profesyonel yardım alın: Panik atak yaşıyorsanız, profesyonel yardım almanız önemlidir. Bir ruh sağlığı uzmanı, panik ataklarınızın altında yatan nedenleri belirlemenize ve bireysel ihtiyaçlarınıza göre uyarlanmış bir tedavi planı geliştirmenize yardımcı olabilir.
- Rahatlama teknikleri uygulayın: Derin nefes alma, aşamalı kas gevşetme veya yoga gibi gevşeme tekniklerini öğrenmek, anksiyetenizi yönetmenize ve gelecekteki panik atak olasılığını azaltmanıza yardımcı olabilir.
- Düzenli egzersiz yapın: Egzersiz, stres ve kaygıyı azaltmak için harika bir yoldur. Düzenli egzersiz aynı zamanda ruh halinizi iyileştirmeye ve genel refah hissinizi artırmaya yardımcı olabilir.
- İyi uyku alışkanlıkları edinin: Uyku eksikliği anksiyete duygularını artırabilir ve panik atakları tetikleyebilir. Yeterince dinlendirici bir uyku almak ruh sağlığınız için gereklidir ve gelecekteki panik atak olasılığını azaltmaya yardımcı olabilir.
Sağlıklı beslenmek, susuz kalmamak ve kendinize zaman ayırmak gibi yöntemler, kaygı ve stres duygularını azaltmaya yardımcı olabilir ve genel ruh sağlığını geliştirebilir.
Panik Atak için Tedavi
- Bilişsel-Davranışçı terapi (BDT): BDT, anksiyete ve panik ataklarınıza katkıda bulunan olumsuz düşünce kalıplarını ve davranışları belirlemenize ve değiştirmenize yardımcı olan terapi türüdür.
- İlaçlar: Antidepresanlar ve benzodiazepinler gibi bazı ilaçlar panik atak semptomlarını yönetmeye yardımcı olmak için kullanılabilir. Ancak, ilaçlar terapi ile birlikte ve bir sağlık uzmanının rehberliğinde kullanılmalıdır.
- Maruz bırakma terapisi: Maruz bırakma terapisi, panik ataklarınıza neden olan durumlara veya tetikleyicilere güvenli ve kontrollü bir ortamda kademeli olarak maruz kalmanızı içeren bir BDT türüdür.
- Farkındalık temelli terapiler: Mindfullness ve Kabul ve Kararlılık terapisi (ACT) gibi farkındalık temelli terapiler, kaygı ve panik ataklarınızı daha olumlu bir şekilde kabul etmeyi ve bunlarla başa çıkmayı öğrenmenize yardımcı olabilir.
Panik ataklar korkutucu ve bunaltıcı olabilir, ancak tedavi edilebilir bir anksiyete bozukluğudur. Panik atakların nedenleri ve belirtileri hakkında bilgi edinerek ve sağlıklı başa çıkma stratejileri uygulayarak, kaygınızı yönetmeyi öğrenebilir ve gelecekteki panik atak olasılığını azaltabilirsiniz. Profesyonel yardım almak, terapi ve ilaç seçeneklerini değerlendirmek de panik atakların yönetiminde etkili olabilir. Doğru araçlar ve destekle hayatınızın kontrolünü yeniden ele geçirebilir ve panik atakların pençesinden kurtulabilirsiniz.
