Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT veya Acceptance and Commitment Therapy), bireylerin psikolojik esnekliklerini artırarak daha tatmin edici bir yaşam sürmelerine yardımcı olan bir psikoterapi biçimidir. Bu terapi türü, yalnızca semptomları azaltmaya odaklanan ve bu semptomların ortaya çıktığı bağlamı göz ardı eden geleneksel terapi biçimlerine bir yanıt olarak geliştirilmiştir. ACT, hoş olmayan düşünce, duygu veya deneyimlerden kaçınmaya veya bunları ortadan kaldırmaya çalışmak yerine, bireylerin yaşamlarındaki zor deneyimleri kabul etmelerine ve değerleri doğrultusunda harekete geçmelerine yardımcı olur.
#Deneyimler
ACT, düşüncelerimizin, duygularımızın ve hislerimizin doğal olduğu, ancak acıyı yaratanın bu deneyimlerle olan ilişkimiz olduğu fikrine dayanır. Terapi, bireyleri düşünce ve duygularını bunlara kapılmadan nasıl deneyimleyeceklerini öğrenmeye ve bunun yerine hayatta kendileri için en önemli olan şeylere odaklanmaya teşvik eder. Bu, bireylerin günlük eylemlerinde daha dikkatli ve kasıtlı olmalarını ve anlamlı ve tatmin edici bir yaşam sürdürmelerini sağlar.
#Farkındalık
ACT’nin temel ilkelerinden biri farkındalıktır. Farkındalık, yargılamadan veya dikkati dağıtmadan dikkati şimdiki ana getirme uygulamasıdır. Yani anda olmaktır. Bu, bireylerin düşünceleri, duyguları ve hisleri hakkında daha fazla farkındalık geliştirmelerine ve sıkıntıya katkıda bulunabilecek tekrarlayan düşünce kalıplarına hapsolmaktan kaçınmalarına yardımcı olur.
#Kabullenme
ACT’nin bir diğer önemli yönü de kabullenmedir. Bu, fiziksel acı veya travmatik bir deneyim gibi değiştirilemeyen deneyimleri kabul etmek anlamına gelir. Bireyler bu deneyimleri kabul etmeyi öğrenerek, onlarla yaşadıkları mücadeleyi azaltabilir ve bu da sıkıntı duygularını azaltabilir. ACT ayrıca, olumsuz düşünceleri objektif bir şekilde gözlemleyerek döngüsünü kırma süreci olan bilişsel defüzyonun önemini de vurgular.
#Değerler
ACT’de bireyler semptomlarından ziyade değerlerine odaklanmaya teşvik edilir. Değerler, ilişkiler, kişisel gelişim veya topluma katkı gibi bireylerin hayatta en önemli olduğunu düşündükleri şeylerdir. Bireyler değerlerine odaklanarak hayatta neyi başarmak istedikleri konusunda netlik kazanabilir ve bir amaç duygusu geliştirebilirler.
#Kararlılık
ACT ayrıca, bireylerin değer verdikleri şeylere yönelik olarak, zorlayıcı veya rahatsız edici olsa bile harekete geçmeyi içeren kararlı eyleme odaklanır. Bu, bireylerin psikolojik esneklik geliştirmelerine yardımcı olur; bu da değişen koşullara uyum sağlayabilmek ve hayatın zorluklarına etkili bir şekilde yanıt verebilmek anlamına gelir.
#ACT Uygulama Alanları
ACT, anksiyete, depresyon, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) veya kronik ağrı gibi farklı ruh sağlığı koşullarına sahip bireylerin ihtiyaçlarına göre uyarlanabilen esnek bir terapidir. Araştırmalar ACT’nin anksiyete ve depresyon semptomlarını azaltmada ve genel yaşam kalitesini iyileştirmede etkili olduğunu göstermiştir.
ACT, terapist ve bireyin değerlerini belirlemek ve hedefler belirlemek için birlikte çalışmasını içeren işbirlikçi bir süreçtir. Terapi genellikle bireysel terapi seansları, grup terapisi seansları ve ev ödevlerinin bir kombinasyonunu içerir.
Sonuç olarak, Kabul ve Kararlılık Terapisi, bireylerin psikolojik esnekliklerini artırarak daha tatmin edici bir yaşam sürmelerine yardımcı olan benzersiz ve etkili bir psikoterapi biçimidir. Zor deneyimleri kabul ederek, değerlerine odaklanarak ve kararlı bir şekilde harekete geçerek bireyler sıkıntılarını azaltabilir, bir amaç duygusu geliştirebilir ve anlamlı ve tatmin edici bir hayat yaşayabilirler.
Beck Depresyon Ölçeği ilginizi çekebilir
Beck Depresyon Ölçeği – Psikolog Uğur Can Çelik (ugurcancelik.com)
